Kendimizi tanıma olayı benden başka bir ben doğurmak konusundan gelmektedir. Bu konu hakkında meşhur Türk biyolog ve sinirbilim uzmanı Sinan Canan konuşuyor; 9 ayrı adım’ da gerçekleşiyor diyor. Bu adımlar;
1. Adım; Niyet
Sinirbilim uzmanı olan Sinan Canan açıklamasına göre; Bazı hayallerimize, arzularımıza isteklerimize ulaşmak için niyet etmemiz gerekmekte. Çoğu zaman bu niyet işini gerçekleştirmiyoruz. Hayallerimiz kurup gerçekleşmesi için hiçbir adıma da bulunmuyoruz. Hayalini kurduğumuz şeylerin hayata geçirilmesi için oluşturduğumuz adımlar niyet olarak geçmektedir. Kararımızı harekete geçirmemiz gerekiyor. Sadece ağızdan söz olarak değil bedenden de eylem olarak çıkması gerekiyor. Örneğin dünyayı gezmek istiyoruz dediğimizde bir hayal oluyor bu hayali gerçekleştirmek için ne yapıyoruz önemli olan da budur. Her şeyin başı niyettir. Kendimiz bir yolda dönüştürmek istiyorsak bu konuda bir şey yapmak için küçük veya büyük bir niyete sahip olmalıyız. Niyet insanı harekete geçiren kararın adıdır.
2. Adım; Gayret
Türk biyolog Sinan Canan’ın ifadesine göre; Gayret tekrarlı çabaların ismidir. Devamlı olarak bir şey için çaba göstermek, onun için ısrarcı olmak disiplinli hareket etmek. Hayatımızda gayret olmasa niyetimizden çok çabuk cayarız ve ilerleme kaydedemeyiz. Gayret ne demek hepimiz biliyoruz fakat nasıl sürdürülebildiğini bilmiyoruz. Gayreti sürdürebilmek için ne yapmalıyız; insanın harekete geçiren günlük hayatta 3 temel konu vardır. İlk olan ilgi, ilgimiz beklenmedik olana çekiliri ilgi her tarafa çekilebilir ama geçici süreliğine odaklanırız. İkinci olan heyecandır. Heyecanla bir şeylerin peşinden gitmek isteriz ama bu da geçicidir. Önümüze bir engel çıktığında pes ederiz. Peki, pes etmemek için ne gerekir? Motivasyon gerekir. Motivasyon üçünü adımdır. İlgimizi çeken şeylerden sıkılmamak için motivasyon gerekmektedir.
3. Adım; Cesaret
S. Canan’a göre; Cesaret kelimesinin kökeni Arapçadan gelmektedir. Kelimenin anlamı, yar gibi dere gibi bir şeyin üstünden atlamak anlamına gelmekte. Yanı normla rutinimiz dışında yapamayacağımız bir şeyi görüp harekete geçmek gibi. Cesaret korkusuzluk gibi gösterilse de öyle değildir. Cesatet bir riskin sorunun varlığını görmeli ve o sorunu kabul ederek çözmeye çalışmaktır. Korku olmadan cesaret olmaz, Korkup korkunun üstüne gitmektir.
4. Adım; Basiret
Sinirbilim uzmanı Sinan Canan Konuşmalarına göre; belirsizlik halini belirli haline alma. Cesarete adım atımızda, yeniliğe adım attığımızda göremeyeceğiz şeyleri görmeye başlayacağımız durumdur. Ufak şeyleri çözemeyenler büyük şeyleri çözmesi mümkün deyidir. Görüş alanımızı genişletmeliyiz. Göremediğimizi görmeliyiz.
5. Adım; Feraset
Feraset sözcüğü, insanların çevresinde olan olayların ve diğer varlıkların iç yüzünü keşfetme; geleceğe dair doğru tahminlerde bulunma ve öngörülü olma yetisiyle alakalıdır. At görüşü olarak nitelendirdiklerini görüşten çıkıp, serbest görüş alanına geçmemizdir. Kendimizi geliştirmek için Görüş alanımızı genişletmemiz gerekmektedir. Bu adım kimsenin göremediği noktaları görebilme adımıdır.
6. Adım; Hayret
Sinan Canan anlatıyor; Hayret şaşırma evresidir. En çok hayret ettiğimiz anlar en zor unuttuğumuz anlardır. Hayret duyusu kendi kendin artırmaya yöneliktir. Hayret duygusunu çözebilmek için her zaman gördüğünüz bir nesneye sanki ilk defa görmüş gibi bakın. O zaman hiç fark etmediğiniz şeyleri, fark edeceksiniz.
7. Adım; Hikmet
Hakim, hekim, hakem mesleklerin kökeni birdir, kökleri hikmetten gelmektedir. Bu üç meslek birbirinden farklı gözükse de bilgece verilmesi gereken kararlar vardır. Bilgelik durumu olabilir. Bilgelik yaşla ilişkilendirilir çünkü zamana ihtiyaç olunan bir durumdur. Yaşımız geçtikçe deneyim kazanmaktayız. Hikmete ihtiyaç duyma sebebimiz ise kendi yolumuzu nasıl çizeceğimize karar vermektir. Doğru ve yanlış adımı nasıl ayıracağımızı, doğru yola adım atamız gerektiğini nerden bileceğimizi konusunda yardımcı olması için hikmet kavramına ihtiyaç duyarız.
8. Adım; Merhamet
Biyolog Sinan Canan; ‘Acıma duygusu olarak düşünülmede değildir. Merhamet sözcüğü; hakkı olana hakkını verebilme becerisidir. İşte insan kendini tanıyarak kendisine merhamet etmelidir. Taşıyamayacağı yüklerin altına girmemeli, beceremeyeceği şeylere adım atmamalıdır. Yenilmesi mukattar olan çabalara girmemelidir. Aynı şekilde çevresindeki kişilerden de ne isteyeceğini bilmeli, hakları olan neyse ona göre vermelidir. Yapamayacakları bir şey istememelidir. Kimseyi zora sokmamalıdır.’ Diye anlatıyor.
9. Adım; Şikayet
Sinirbilim uzmanı olan Sinan Canan ‘Şikayet tek başına kötü bir şey gibi durmuyor. Fakat şikayet kötü giden bir durumu tespiti ve tekrarı olarak kaldığında Şikayet etmek dışında hiçbir şey yapamaz hale geliyoruz. Şikayet ettikçe stres alanını çalıştırıyoruz şikayet varsa cesaret yoktur. Cesaret varsa şikayet yoktur.’ İfadelerini kullandı.
