Kayseri'nin İncesu ilçesi Örenşehir bölgesinde yapılan kaçak kazının sonunda ortaya çıkan ve sonrasında arkeologlar tarafından tamamı bulunan yapının İç Anadolu Bölgesi'nin en büyük mozaiği olduğu düşünülüyor. 2010 ile 2012 yılları arasında birtakım restorasyona uğradıktan sonra çalışmalar durdu. Ancak 2021 yılında yeniden başlayan restorasyonlar halen devam ediyor. Yapılan çalışmalar Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın izinleri, Kayseri Büyükşehir Belediyesi ve İncesu Belediyesi'nin katkılarıyla sürüyor.
18 asırlık villa
Mozaiğin bulunduğu bölge Bizans haritalarında 'Sadakhora'olarak geçiyor. Bulunan bölgenin yakınlarında da günümüzde kuruyan bir dere ve derenin etrafında birçok kayaya oyma mezar bulunuyor. Kazı çalışmaları şimdiye kadar bulunan yapının 2 bin 500 metrekarelik bir alana yayıldı. Bulunan yapının da Roma döneminden kalma bir villaya ait olduğu ortaya çıktı. Villanın ilk evresi üçüncü yüzyıla dayanıyor. 18 asırlık bir tarihe sahip olan villa en son 11-12. yy.'da kullanıldı. Villaya giriş için çift kanatlı kapı kullanılmıştır. Doğu - batı yönünde planlanan villanın bir de arka tarafında revaklarla ayrılmış villaya ait mekanları bulunmuştur. Arka tarafta bulunan odalar daha çok hizmet odaları olarak tasarlanmıştır. Mutfak, kiler ve depo gibi odalar bu kısımda yer alıyor. Bulunan yapıda ise henüz hamam ya da tuvalet gibi alanlar bulunamamıştır.
Yapının bulunduğu bölgede zamanın güçlü aileleri tarafından yapıldığı bilinen kaya oyma konutlar bulunurken bu şekilde üst düzey villalar hakkında çok fazla bilgi bulunmuyor. Bölgede bulunan ikinci örnek olan villanın bir benzeri de Nevşehir'in Ürgüp ilçesinde yer alan Sobesos Antik Kenti'nde yer almaktadır.
Triklinium
Villadaki odaların en büyüğü yemek odası olduğu düşünülen trikliniumdur. Triklinium'un zemini tamamen geometrik motifli mozaikler ile kaplanmıştır. Bu oda dışında bulunan odaların neredeyse tamamının zemini mozaik ile kaplandığı görülüyor. Mozaikler iyi bir işçiliğe sahipken, kalan duvarlarda da duvar resimlerinin varlığı görülmektedir.
Villanın mozaikle kaplı zemininde 4 adet yazıt bulunmaktadır. 3 tanesi Yunanca diğeri Latince olan yazıtlardan Latince olanı bir protokol odasının zemininde bulunmaktadır. Yazıtlardan ikisinde Hyakinthos adı geçiyor ve yapının Hyakinthos tarafından yapıldığı biliniyor. Ancak bulunan kayıtlarda Hyakinthos'un kim olduğu bilinmiyor. Roma dönemine dair bilinen tek Hyakinthos krala karşı gelerek hristiyanlığı benimseyen ve açlık cezasına çarptırılan Hyakinthos'dur.
Yapının tarihi hakkında sadece 3. yy'a kadar zenginlerin güçlerini kente inşa ettirdikleri yapılar ile gösterdikleri biliniyor. Villaya ilişkin kazı çalışmaları henüz tamamlanmadı. Tamamlandıktan sonra daha net bilgilere ulaşılacağı düşünülüyor.
