Kayseri doğal güzellikleri ile dikkat çekse de tarihte birçok medeniyete ev sahipliği yapmıştır. Yıkılan devletler arkalarında yaptığı eserleri bırakmışlardır. Kayseri’de kalan eserlerin çoğunluğunu şehrin dört bir yanında görebileceğiniz kümbetler oluşturuyor.
Kümbet’in Türk Dil Kurumu’nda iki anlamı bulunmaktadır. İlk anlamı olarak mimarlıkta kullanılan kubbe anlamına gelirken, bir diğer anlamı da damları piramit ve koni şeklinde olan köşeli ve yuvarlak yapılardır. Anlamca sadece şekli açıklanan kümbetler Anadolu Selçukluları tarafından inşa edilen yapılara denir. Kümbetler büyük devlet adamlarına ve din adamlarına anıt mezar olarak inşa edilen yapılardır.
Döner Kümbet
Kayseri’de bulunan kümbetlerden en dikkat çekenleri Döner ve Çifte Kümbet’tir. Döner Kümbet Kayseri’de Talas Caddesi üzerinde bulunuyor. Yer olarak Seyyid Burhaneddin’in mezarlığının tam karşısında bulunuyor. Döner Kümbet bir diğer adı ile Şah Cihan Hatun Kümbeti 1275 yılında inşa edildi. Alt tarafı mezarlık olan kümbetin üst kısmı da ziyaret edilebiliyor. 750 yıldır ayakta duran yapının yapım tarihi tam bilinmese de Albert Gabriel ‘Kayseri Abideleri’ adlı eserde Döner Kümbet’i Niğde’de bulunan kümbetlere benzerliğinden dolayı 1275 yılında inşa edildiği düşünülüyor.
Döner Kümbet 12 yüzeye sahip. Her bir yüzeyinde farklı desenleri olan kümbette şekiller taşlar oyularak yapılmıştır. İsmi halk tarafından üzerinde bulunan şekiller çok yakın olduğundan Döner Kümbet denildi. İki giriş kapısı dışında 10 yüzeyinde de farklı figürler ve geometrik şekiller vardır. Figür olarak üzerinde çift başlı kartal, kanatlı pars, aslan ve hayat ağacı bulunuyor.
Döner Kümbet’te taç kapının sağında ve solunda hurma ağacı bulunuyor. Kapının sağında hurma ağacının üzerinde ise çift başlı kartal ve aslan olduğu düşünülen harap iki figür bulunuyor.
Çifte Kümbet
Çifte Kümbet Sivas Caddesi üzerinde bulunmaktadır. Şimdilerde yıkılan ama bir zamanlar yanında bulunan kümbetten dolayı ismine Çifte Kümbet denildi. Giriş kapısının üzerinde bulunan kitabeye göre kümbet, 1247 yılında inşa edildi. Eyyubi Hükümdarı Melik Adil tarafından kızı Adile Hatun için yapıldı. Adile Hatun 1. Aleaddin Keykubat’ın eşidir. Aleaddin Keykubat’ın oğlu II. Gıyaseddin Keyhüsrev üvey annesi Adile Hatun’u önce Ankara Kalesi’nin zindanlarına hapsetmiş sonrasında da boğdurararak öldürmüştür. Kızları da sonrasında anneleri için Kayseri’de bu türbeyi yaptırmıştır.
İki katlı olan kümbetin sekiz yüzeyi vardır. Kümbetin üzeri içten kubbe, dışarıdan ise piramit görünümündedir. Kümbetin dış cephesinde saçakların altında sülüs yazı şeklinde Bakara Suresinden ayetler bulunuyor. Kümbet bazı zamanlarda onarım geçirse de hala sağlam bir şekilde ayaktadır.
