Kayseri’nin bulunduğu yer sert kış aylarının yaşandığı bir bölge olduğundan Bahar geldiğinde başlayan bağ işleri, ağaçların/asmaların/çubukların budanması, bağın bellenmesi, gibi zahmetli hazırlıklar ister.
Kayseri’nin bulunduğu yer sert kış aylarının yaşandığı bir bölge olduğundan, kış aylarının kentte, yaz aylarının bağlarda yaşandığı bir gelenek gelişmiştir. Kayseri’deki kadim bağ yerleşmeleri ve bağ kültürü kışın hazırlıkların yapıldığı yer olarak bilinir.
Kayseri’nin Gesi, Hisarcık, Erkilet, Talas, Eskişehir, Beğendik, Hacılar, Germir, İncesu, Kayabağ, Develi, Endürlük gibi ilçe ve mahallelerinde merkezi yerleşim yerlerine en az üç, en fazla on beş kilometre mesafede çok sayıda bağ bulunmaktadır. Bu bağlarda bulunan evler ve yaşam alanları Kayseri’ye özgüdür. Bu evler yüzyıllar boyunca sadece yaz aylarında kullanılırken günümüzde bazıları yaz-kış oturulan evler haline gelmiştir.
Bahar geldiğinde başlayan bağ işleri, ağaçların/asmaların/çubukların budanması, bağın bellenmesi, gübrelenmesi şeklindedir. Kadim bağlarda su olmadığı zaman kullanılmak üzere kışın yağan karla doldurulan sarnıçlar bulunur.
Bağlar, önceleri ailelerin kış boyunca tüketecekleri yiyeceklerin bir kısmını ürettikleri yerlerdi. Bağda yetiştirilen meyve ve sebzeler yaz boyunca kurutulur; pestili, reçeli, marmeladı ve konservesi yapılırdı. Üzüm yekpare taştan oyulmuş, çörteni bulunan, elli altmış santim yüksekliğinde ‘şirane’ içinde ayakla ezilir, çörten altındaki bakır kazan üzüm suyuyla doldurulurdu. Bağın bulunduğu yöreden temin edilen pekmez toprağı atılan bu su kaynatılır pekmez yapılırdı. Bulamaca batırılan badem ve cevizlerle tatlı sucuk yapmak için karışımlar hazırlanırdı. Bağda yetişen patlıcan, salatalık, biber, kabak, fasülye, bezelye, maydanoz ve nane kurutulur ya da turşu yapılırdı.
Bağda en son hasadı yapılan gilaburu olur. Hasadı yapılan gilaburu küplere konur, üstü su ile doldurulur. Kışın ezilerek suyu içilir. Bağdan şehre göçerken bağlar o bölgenin bekçisine teslim edilir.
Dilimize Farsçadan geçen “bağ” kelimesi “üzüm kütüklerinin dikili bulunduğu toprak parçası” anlamına gelse de, Kayserililer “bağ” kelimesini “bağlanma” fiilindeki köke benzetirler. Kayserililer bağlarına gönül bağı ile bağlıdırlar.
