Hayvanların yaşam hakkını koruma altına almak, sadece bir vicdan meselesi değil, aynı zamanda yasal bir zorunluluk olarak öne çıkıyor. 4 Ekim Hayvanları Koruma Günü, bu bilincin yayılması ve hayvanların yaşam hakkını korumayı amaçlayan ulusal ve uluslararası düzenlemelere dikkat çekiyor.
4 Ekim Dünya Hayvanları Koruma Günü Nedir?
1882 yılında İngiltere’de ‘Hayvanları Koruma Birliği’ kurularak hayvan haklarının iyileştirilmesi, insanların hayvanlara daha iyi davranması, hayvanların sağlıklı koşullarda korunması ve daha iyi beslenmeleri için ilk adım atılmıştır. Bu birlik diğer ülkelerde de öncü olmuş ve hayvan hakları üzerine dernekler ve birlikler kurulmaya başlanmıştır. Kurulan bu birlik ve dernekler Hollanda’nın başkenti Lahey’de ‘Dünya Hayvanları Koruma Federasyonu’ adı altında birleşmiştir. 4 Ekim Dünya Hayvanları Koruma Günü’nün uluslararası anlamda kutlanmasına ise 1931 yılında İtalya’nın Floransa şehrinde gerçekleştirdikleri toplantıda karar verilmiştir. Bu toplantının konusu ve amacı nesli tükenmek üzere olan hayvan türlerine dikkat çekerek dünya üzerinde yalnızca bizlerin değil diğer canlıların da yer aldığına ve onların yaşam alanlarına ve haklarına saygı duyulması gerektiğine vurgu yapmaktır.
Türkiye’de Hayvan Hakları
1908 yılında Türkiye’de Hayvan Hakları Koruma Derneği kurulmuş 1 Temmuz 2004 yılında ise ‘Hayvanları Koruma Kanunu’ yürürlüğe girmiştir. Bu kanun geçtiğimiz aylarda sokak hayvanları ile ilgili düzenlemeler yapılarak 2 Ağustos 2024 tarihinde yenilenmiştir.
UNESCO Hayvan Hakları Evrensel Bildirgesi
15 Ekim 1978'de Paris UNESCO evinde ilan edilen bildirgenin maddeleri şöyledir;
1. Bütün hayvanlar yaşam önünde eşit doğarlar ve aynı var olma hakkına sahiptirler.
2. Bütün hayvanlar saygı görme hakkına sahiptir. Bir hayvan türü olan insan , öbür hayvanları yok edemez. Bu hakkı çiğneyerek onları sömüremez.Bilgilerini hayvanların hizmetine sunmakla görevlidir. Bütün hayvanların insanca gözetilme, bakılma, ve korunma hakları vardır.
3. Hiçbir hayvana kötü davranılamaz, acımasız ve zalimce eylem yapılamaz. Bir hayvanın öldürülmesi zorunlu olursa, bu bir anda, acı çektirmeden ve korkutmadan yapılmalıdır.
4. Yabani türden olan bütün hayvanlar, kendi özel doğal çevrelerinde karada, havada ve suda yaşama ve üretme hakkına sahiptir. Eğitim amaçlı olsa bile özgürlükten yoksun kılmanın her çeşidi bu hakka aykırıdır.
5. Geleneksel olarak insanların çevresinde yaşayan bir türden olan bütün hayvanlar uyumlu bir biçimde türüne özgü yaşam koşulları ve özgürlük içinde yaşama ve üreme hakkına sahiptir.
6. İnsanların yanlarına aldıkları bütün hayvanlar doğal ömür uzunluklarına uygun sürece yaşama hakkına sahiptir. Bir hayvanı terk etmek acımasız ve aşağılık bir davranıştır.
7. Bütün çalışan hayvanlar iş süresi ve yoğunluğunun sınırlandırılması ve güçlerini artırıcı bir beslenme ve dinlenme hakkına sahiptir.
8. Hayvanlara fiziki ya da psikolojik bir acı çektiren deneyler yapmak hayvan haklarına aykırıdır. Tıbbi, bilimsel, ticari ve başkaca biçimlerdeki her türlü deneyler için de durum böyledir.
9. Hayvan beslenmek için yetiştirilmişse de bakılmalı, barındırılmalı, taşınmalı, ölümü de acı çektirmeden ve korkutmadan olmalıdır.
10. Hayvanlardan insanların eğlencesi olsun diye yararlanılamaz, hayvanların seyrettirilmesi ve hayvanlardan yararlanılan gösteriler hayvan onuruna aykırıdır.
11. Zorunluluk olmaksızın bir hayvanın öldürülmesi yaşama karşı suçtur.
12. Çok sayıda yabani hayvanın öldürülmesi demek olan her davranış bir soykırım, yani bir suçtur.
13. Hayvan ölümüne de saygı göstermek gerekir. Hayvanın öldürüldüğü şiddet sahneleri sinema ve televizyonda yasaklanmalıdır.
14. Hayvanları koruma ve savunma kuralları, hükümet düzeyinde temsil olunmalıdır. Hayvan hakları da insan hakları gibi yasayla korunmalıdır.
Bizler Neler Yapabiliriz?
Dünya Hayvanları Koruma Günü kapsamında hem dikkat çekmek hem de kamuoyu oluşturmak adına belediyeler, valilikler, kurum ve kuruluşlar çeşitli etkinlikler, seminerler, sosyal sorumluluk projeleri ve barınak açma gibi birtakım çalışmalar yapmaktadır. Bu çalışmalar dışında bireysel anlamda gönüllü olarak çalışmalara katılabilir, hayvanların yaşam alanlarının iyileştirilmesi için daha özverili davranıp derneklere yardım yapabilir, yaşadığımız alan çevresinde ya da barınaklarda yaşayan hayvanları besleyebilir ve ailemizi, arkadaşlarımızı hayvan hakları üzerinde bilgilendirebiliriz. Hatta barınaklardan hayvan sahiplenip onlara daha iyi bir yaşam imkânı sunabiliriz.
Kayseri’de Hayvanlar İçin Neler Yapılıyor?
1. Kocasinan Belediyesi, gençlere ve çocuklara hayvan sevgisi aşılamak ve hatta hayvan fobisi olanların da fobilerini yenmelerine yardımcı olmak için ‘Küçük Dostlar Kedi Kasabası’ projesini kurdu. Bu projede kediler için doğal yaşam alanlarına uygun bir alan oluşturuldu. Uzman veteriner hekimler tarafından evcil hayvanlara uygulanan bakımlar yapılıyor, beslenme ve barınma ihtiyaçları da karşılanıyor. Ayrıca bu kasabaya aileler çocuklarıyla gelerek hem keyifli vakit geçiriyor hem de kedileri seviyor.
2. Kocasinan Belediyesi, çözüm merkezine gelen talepleri değerlendirerek yaralanan sokak hayvanlarına zamanında müdahale edebilmek için ‘Küçük Dostlar Ambulansı’ projesini yürütüyor. Proje kapsamında vatandaşlardan gelen ihbarları dikkate alarak verilen adrese ekipler intikal ediyor ve yaralı hayvana olay yerinde ilk müdahale ardından gerekli kliniklere ulaştırarak tedavilerini sağlıyor.
3. Talas Belediyesi, doğal ortama uygun alanda ‘Pati Köy’ projesi ile hasta ve bakıma muhtaç hayvanları tedavi ederken sokak köpeklerini rehabilite ediliyor. Aynı zamanda hayvanseverler istedikleri patileri de sahiplenebiliyor.
Doğal yaşamın sürdürülebilirliğini sağlamak, sadece bir çevre meselesi değil, geleceğimizin teminatıdır. Hayvanların yaşam alanlarını ve soylarını korumak, doğanın dengesini gözetmek ve tüm canlılara saygı göstermekle mümkündür. Her birey, ekosistemin bir parçası olan hayvanları koruma konusunda daha duyarlı olmalı, hem yasal düzenlemelerle hem de bireysel sorumluluklarla onların haklarını savunmalıdır. Gelecek nesillere, sağlıklı bir çevre bırakmanın en temel yolu, her canlıya gereken özeni göstermekten geçer.
