Spor alışkanlığının küçük yaşta kazanılmasının önemini bilen anne babalar artık akademik eğitim kadar spora da önem veriyor. Ama çocukların yapabilecekleri sporlar vücut yapılarıyla ve branşına göre ayak yapılarıyla birebir ilgili. Basketbola yönlendirilen bir çocuğun ayak yapısının bilinmesi onun sportif hayatındaki başarısını etkiliyor, keza futbolda da durum böyle. Haliyle spora başlayan çocuğun ayaklarının bir orthopedist tarafından kontrol edilmesi büyük önem taşıyor. Bir ortopediste görünmeden spora başlayan çocukları ilerde çok büyük riskler bekliyor.
Fulya Ayak Sağlığı Merkezi’nden Op. Dr. Selim Muğrabi, spor kulüplerinin birçoğunun ayak sağlığı konusunda titiz davrandığını söylüyor ve ama risklerin de altını çiziyor: “Birçok spor okulu anne-babaya ‘Çocuğunuzun spor yapmasında bir sakınca yoktur raporu getirin,’ diyor. Ama bu kontrol genel sağlık kontrolü ve çocuk doktoru tarafından yapılıyor. Ayak sağlığı ihmal ediliyor. Oysa tüm önemli spor branşları ayakla yapılıyor, futbol, basketbol, voleybol, atletizm… Eğer çocuğun ayağında bir problem varsa hızlı koşamaz çabuk yorulur. İstediği performansı elde edemez. Üstelik spor yaptıkça ayaktaki rahatsızlığın ilerlemesine yol açabilir.”
Muğrabi, ayak sağlının dünyanın en önem verdiği sağlık başlıklarından biri olduğunun altını çiziyor. Bu konuda çocuğunu spora başlatacak anne-babalara yapmaları gerekenleri şöyle özetliyor: “Anne babalara çocuklarına ortopedik muayene, ortopedik denge analizi ya da ortopedik postür analizi yaptırmalarını öneriyorum. Bunu yapmayan çocuk spor sakatlanması yaşar. Bu onlara çocuklarının spor hayatında da nasıl bir yol izleyecekleri fikrini verir.
Profesyonel sporcular tabanlıkla performans arttırıyor
Dr. Selim Muğrabi, bu kontrol sırasında ayağında problem olan çocukların spor hayatının kötü etkilenmeyeceğini de belirtiyor; “ Aksine bu kontrolde ayağnda sorun olana çocuğu tespit ettiğimizde, ona uygun tedavi uyguluyoruz. Ya da sorunun çözümü için çocuğun ayağına özel tabanlık veriyoruz. Bu tabanlık tüm profesyonel sporcuların kullandığı türden oluyor. Bugün dünyanın ve Türkiye’nin neredeyse tüm spor branşlarındaki sporcularda bu tabanlıklar var. Bu yolla çocuk normal sağlıklı ayağa sahip biri gibi spor yapabiliyor. Çabuk yorulmuyor, ayağındaki sorun nedeniyle sakatlık yaşamıyor. Vücut gelişimi de olumsuz etkilenmiyor,” diyor.
Op. Dr. Selim Muğrabi spora başlayacak çocukların ayak sağlığıyla ilgili dikkat edilmesi gerekenleri şu maddelerde özetliyor:
- Dört yaşından önce çocukların sportif faaliyete başlamasını istemiyoruz. Çünkü o yaştan önce çocuklarda üç boyutlu algılama yeteneği tam olarak gelişmiyor.
- Çocuklarda spora önce yüzme ile başlanmalı. Yüzme çocuklarda el bacak koordinasyonu ve üç boyutlu algı gelişimini destekleyen en basit ve en önemli spor.
- Altı yaşından sonra çocukların kendilerine özgü sportif faaliyetlerini seçme zamanı gelir. Tam bu dönemde kişilerin seçtikleri sporla beraber, hangi ayakkabıyı doğru kullandığı da önem kazanıyor.
- Özellikle tenis, basketbol ve futbolda giyilecek ayakkabının çok büyük önemi var.
- Bu sporlara başlanmadan önce ortopedi uzmanına başvurup çocuğun nasıl bir ayağa sahip olduğunun bilgisi edinilmeli.
- Çocuklarda normal, düztaban ve yüksek kavis olmak üzere üç tip ayak var. Doktordan alınan bilgiye göre, hangi ayak grubuna hangi spor ayakkabısının uygun olduğunu bilgisini edinmek gerekir. Çocuğun kişiye özel tabanlık ihtiyacında olup olmayacağı doktorun yaptığı muayenesine göre karar verilir. Belli spor dalları için, belli ayak büyüklüğü ve yapısı önemli.
Ayak yapısının sakatlanmaya etkisi
- Yapılan sporlar ayak gelişimini de etkiler. Özellikle basketbol oynayan kişilerde ayak yapısı yüksek kavise doğru gider. Çünkü çok fazla zıplama yapılır. Bu nedenle basketbol oynayan kişilerde yüksek kavis problemi daha sık görülür.
- Sonradan edinilmiş bir yüksek kavis problemine sahip olmamak adına, basketbol oynayan çocuklarda ayakkabının ve tabanlık kullanımı önemi çok fazla. Birçok burkulma şikayetinin altında yüksek kavisin etkisi var. Bu çocuklar ayaklarına uygun tabanlık kullanmadıkları için burkulma yaşıyorlar.
- Ön çapraz bağı yırtılanlarda ise düztabanlığa rastlıyoruz. Düztabanlık ayağı içe bastırtır ve diz yük altında kaldığı için menisküs yırtığı ortaya çıkar.
- Tenis ve futbol gibi ayağın dönmesi, burkulması gibi problemlere açık sporlar için kişinin ayak bileğinde yapısal bir problem olup olmadığına bakılır. Çocukta düz tabanlık ve yüksek kavis varsa bu problemler ayak bileğinin dönmesini kolaylaştırır. Bu problemlerde tabanlık kullanmak ayak bileğinin yapısına destek olur ve bu tip sakatlanmaları engeller. [Kurumsal]
