Kayseri Barosu Avukatlarından Emir Akpınar ile sosyal medya platformlarının üreticisi konumundaki Youtube içerik üreticileri, MCN’ler üzerinden elde edilen gelir ve bu gelirin vergi mevzuatı açısından hukuki boyutunu değerlendirerek, "Youtube’dan elde edilen gelirlere uygulanan mükerrer vergilendirme hukuka aykırıdır" dedi.
"Çağın sınır tanımaz gelişmelerinin yansımalarından biri de sosyal medya platformlarının çeşitlenmesi ve bu platformların sunduğu çeşitli fırsatlarda görülmekte. Sosyal medya platformlarının tüketici konumunda nitelendirebileceğimiz biz izleyiciler için iyi vakit geçirme ya da çeşitli konularda bilgi edinme aracıdır" diyen Akpınar,
"Sosyal medyanın günümüz dünyasında çok farklı şekillerde hayatımızı etkilediği hepimizin malumu. Kullanıcıların bir kısmı açısından bir tüketim mecrası olmakla birlikte bir kısmı içinse bir üretim platformu. "İçerik Üreticisi" sıfatıyla çeşitli konseptlerde video yayınları sunan, adeta yeni bir meslek grubu olarak varlığını hepimize kabul ettiren Youtuberlar ve İnfluencerlar bu videolardan ciddi gelirler elde etmekteler. Ekran önünde görünenler olduğu kadar bu işin arka planı da var.
Çok kanallı ağlar "MCN'ler" veya "ağlar" adı altında faaliyet gösteren hizmet sağlayıcıları da bu gelirden payını almakta. MCN yani Multi Channel Network. Türkçe karşılığı ile çoklu kanal ağı, birden fazla kanalın tek bir çatı altında yönetildiği ağa verilen isim. Youtube'a yüklenen bir video bazı şartları sağladığı takdirde bu videoya Google reklamları eklenebiliyor. Abone sayısı bini geçmiş ve yüklediği videolarla toplamda 4 bin saat izlenmeye ulaşmış kullanıcılar videolarına bu reklamları yerleştirebiliyorlar. Video izleyicisinin bu reklama tıklaması halinde de Google bir gelir elde ediyor.
Google, elde ettiği bu gelirin belli bir yüzdesini de video yayıncısına ödüyor. Ortalama olarak her bin izlenme başına video yayıncısı 1-5 TL arasında bir para kazanılabiliyor. İçerik üreticilerinin neden her videoya "kanalıma abone olun, videomu beğenin" minvalinde bir telkinle başlayıp yine aynı şekilde son verdiğini sanırım bu rakam açıklıyor. İçerik üreticileri her ne kadar ekranda tek başına boy gösterse de bunun bir de arka planı var. MCN dediğimiz şirketler. İçerik üreticilerinin bir MCN’ye katılması gerekmiyor. MCN’ler ve diğer üçüncü sınıf hizmet sağlayıcılar YouTube veya Google tarafından onaylı olmamakla birlikte içerik üreticileri için bir MCN’e katılmak önemli bir adım. MCN’lerin çalışma mantığı ise şu şekildedir. MCN'ler kendi YouTube ağları altında iki farklı türde kanala sahip olabilirler. Birincisi büyük oranda MCN tarafından yönetilen satış ortağı kanalları. Diğeri ise sahip olunan ve işletilen kanallar.
Satış ortağı kanalarında bir satış ortağı aynı zamanda içerik sahibi çerçevesinde yer alır. Sahip olunan ve işletilen kanallarda ise kanal iş ortağına aittir ve onun tarafından işletilir. Her iki durumda da temel amaç bünyelerine aldıkları kanalların telif haklarını korumak diyebiliriz. Ancak tek amacı da bu değil. Daha iyi içerik çekmeniz konusunda destek oluyor, ekipmana ihtiyacınız var ise karşılıyor, başka bir YouTube İçerik Üreticisi ile video çekmek isterseniz bu konuyu hallediyor, size gelen sponsorlu iş tekliflerini hallediyor, gerekirse video montajında ve kanal görsellerinizde yardımcı oluyor. Ve tabiî ki bunu karşılıksız yapmıyor. Kanala yüklenen videolardan elde edilen gelire de ortak olmak suretiyle gelir elde ediyorlar" ifadelerini kullandı.
Gelir İdaresi Başkanlığı'nın Youtube üzerinden elde edilen gelirlerin emek-sermaye sistemine dayandığını, gelir elde etme amacının da ticari faaliyet tanımı değiştirmediğini belirten Akpınar, şunları söyledi:
"MCN’leri ayrı tutarak youtuberlar özelinde konuşursak önceki yıllarda internet üzerinden herhangi bir kazanç sağlandığı takdirde bu kazanç için bir şirket kurmak ve vergi vermek gerekiyordu. Ancak mevcut durumda 880 bin TL'ye kadar geliri olan Youtuberların şirket kurma zorunluluğu bulunmuyor. Ancak yeni çıkan vergi kanununa göre 2022 yılı için geliri 880 bin TL'nin altında olan Youtuber'lar yüzde 15 oranında stopaj vergisi ödemekle yükümlü. Konuya ilişkin temel açıklamalarının ardından bu yapılan vergilendirmenin kanuni olmadığını belirten Akpınar mevcut düzenlemelerinde yetersizdir. Yukarıda da bahsettiğim üzere Youtube henüz genç bir platform. Youtube'dan kazanılabilecek meblağlar ise oldukça uçuk. Hukukumuzdaki düzenlemeler ise son derece yetersiz. Mevcut vergilendirme sistemi iki durumu temel alarak düzenlemiş durumda. İlki kendi içeriğini kendi üreterek şahsi hesabından paylaşım yapan üreticinin kazandığı gelirin "reklam geliri" olarak değerlendirilmesi ve vergilendirilmesi.
Gelir Vergisi Kanununa göre "ticari kazanç" olarak değerlendirilerek vergilendirme öngörülmüş olsa da ticari olarak değerlendirilmesi tartışmaya son derece açık bir konu. Bu kabule göre bir içerik üreticisi ile bir mahalle marketinin, bir kahveci dükkanının vergilendirilmesi aynı usulle yapılmakta. Ancak işlerin nitelikleri düşünüldüğünde ne kadar farklı oldukları ve bu farklılık sebebiyle de daha farklı düzenlemelere ihtiyaç olduğu son derece açık bir şekilde ortada. Bu senaryoya göre vergi mükellefi olmak içinde herhangi bir yaş sınırı yok. Mükellef olmanız için herhangi bir istisna sınırı da yok. Diğer bir düzenleme de kullanıcı hesaplarının profesyonel sosyal medya ajansları, danışman şirketler ve MCN’ler aracılığıyla yönetilmesi halinde gelir elde edilmesi hali. Bu durumda bir mükellefiyet kaydı açtırılmayabilir. Bu durum ürettiğiniz içerikleri profesyonel bir sosyal medya ajansı şirketi ile anlaşarak ilgili şirketten "telif hakkı ödemesi" alınması halinde mümkün olacaktır. Bu halde elde edilen gelir ise "serbest meslek kazancı" olarak değerlendirilmekte. Her ne kadar bir mükellefiyetin şart olmadığını belirtsek de bu da vergi kesintisine engel değil. Telif hakkı ödemesi yapan şirket yüzde 17'lik bir kesinti yaparak Youtuber adına vergi dairesine ödemek durumunda. Detayına çok inmemekle birlikte bu halde içerik üreticisinin elde ettiği gelirin yaklaşık yüzde 30'unu vergi olarak ödemekte."
Gelinen bu aşamaya kadar Youtuber'ların cezalı vergiye ve gecikme faizinini ödediklerini de belirten Akpınar,
"Yukarda da değindiğim üzere bunun bir ticari faaliyet olarak nitelendirilmesi ve bu kabul dolayısıyla da vergilendirilmesi hukuken son derece hatalı. Elindeki telefonla evinde ya da sokakta çektiği bazen saniyelerle bile sınırlı olan bir videonun yayınlanmasının "Ticari Faaliyet" olarak nitelendirilmesi mümkün değildir. Ticari bir faaliyet olarak nitelendirilmeye elverişli hiç bir organizasyona sahip olmayan bir oluşum bu. Gelir İdaresi tarafından yapılan emek-sermaye sistemine dayanıyor olduğu açıklaması son derece zorlama bir hukuki değerlendirme. Emek olduğunu kabul etmekle birlikte bu da tartışılabilir ancak ticari kazanç olabilmesi için parasal sermayenin tahsil edilmiş olması gerekir. Ne yazık ki son zamanlarda herhangi bir sebeple bir maddi kazanç elde edildiğinin tespiti halinde bu kazanç bir şekilde gelir vergisi mükellefiyeti içine sokularak vergilendirilmeye tabi tutuluyor. Ticari bir organizasyona sahip olmayan bir organizasyondan elde edilen meblağların vergilendirilmek amacıyla ticari kazanç olarak değerlendirilmesi son derece zorlama bir düzenleme. Sonuç olarak Youtuber’lar yerine göre elde ettikleri gelirlerin Yüzde 70’ini hem ABD hem Türkiye de vergisini ödemekle birlikte MCN’lere de bir kısmını ödeme yapmak suretiyle elde edilen gelirlerin ancak yüzde 30’una kavuşabilmektedirler. Mevcut vergi mevzuatımızdaki kural vergi konusu olan şeyin bir kez vergilendirilmesidir. İki defa vergilendirme yapılması vergi adaletine ve eşitliğine aykırıdır. Modern vergileme ilkelerine de aykırı olan bu durumun önüne geçmek amacıyla üçüncü ülkelerle çeşitli anlaşmaların akdedildiğini de görmekteyiz. Youtube üzerinden elde edilen gelirler hususunda böyle bir çalışmanın henüz yok. Bu haliyle konuya ilişkin vergilendirme sisteminin hukuka aykırı olduğunu, mağduriyetlere yol açtığını ve açmaya da devam edecektir" diye konuştu.
