İç Anadolu Bölgesi’nin en kalabalık şehirlerinin başında gelen Kayseri’de nüfusun en temel ihtiyaçlarını sağlamak üzere elektriğin oldukça önemli bir yer tutuyor. Peki Kayseri’de elektrik, ilk olarak hangi yollarla ve hangi ilçeden sağlanıyordu?
Nüfusu 1 buçuk milyon civarında olan Kayseri’de günümüzde, elektrik ulaşmayan yer kalmamış durumda. Isınma, teknoloji, haberleşme, beslenme gibi birçok ihtiyaç için elektrik, oldukça önemli olarak görülüyor. Günümüzde elektrik ihtiyacı evlerimize kadar sorunsuz bir şekilde ulaşıyorken bundan yıllar öncesinde imkanların kısıtlılığı nedeniyle elektrik ihtiyacı farklı bir şekilde temin ediliyordu. Cumhuriyetin ilk yıllarında elektrik için kullanılan yöntemler ve elektriğin ilk olarak nerede ve nasıl kullanıldığı oldukça dikkat çekici.
Kayseri’nin İlk Elektriği Bakın Nerede Kullanıldı?
Cumhuriyetin ilk yıllarında elektrik kullanımı oldukça kısıtlıydı. Kayseri’de ilk elektrik ise 1931 yılında Bünyan ilçesinde kurulan Hidroelektrik Santralinden sağlanıyordu. Bünyan’da bulunan Sarımsaklı suyunun meydana getirdiği şelaleden(günümüzde Bünyan Şelalesi) elektrik üretip Kayseri ve civarının elektrik ihtiyacı karşılanmaktaydı. Elektriği veren şirket ise Cumhuriyetin de ilk şirketlerinden birisi olarak öne çıkıyor.
Bünyan Hidroelektrik Santrali 1929 yılında işletmeye açılarak faaliyete geçti. Santralin elektrik aksamı Alman ve Çekoslovak firmaları tarafından tesis ettirildiği öğrenilirken toplam 1360 kw enerji veriyordu.
Kayserili Siyasetçi Gündeme Taşımıştı!
Kayserili siyasetçi Ahmet Hilmi Kalaç, TBMM'nin 30 Eylül 1923 tarihli oturumunda Bünyan Şelalelerinden enerji anlamında faydalanılması gerektiği vurgusunu yapmıştı. Siyasetçi Kalaç, konuşmasında; “Ülkenin ekonomik bakımdan gelişimi için Kayseri'deki Bünyan Şelalesi'nden istifade edilmelidir. Şelalenin yanına açılacak fabrikalardan elde edilecek kazançla memleketin yol gibi ihtiyaçlarını karşılayabiliriz. Yalnızca askeri fabrikalar değil, dokuma ve diğer fabrikalarda bu kuvvetten yararlanılarak kurulabilir. Bünyan Şelalesi'nin bulunduğu bölgede yapılacak fabrikalar vasıtasıyla elde edilecek kazançla, oradan Ulukışla 'ya bir tren yolu yapılarak memlekete en verimli bir tarzda en büyük kuvvet elde edilebilir” ifadelerine yer vermişti.
Bünyan Şelalesi’nin Eski Fotoğrafı!
Günümüzde varlığını sürdüren ve ziyaretçilere açık olan Bünyan Şelalesi’nde elektrik sağlandığı bilgisi birçok vatandaş tarafından şaşkınlıkla karşılanıyor. Bünyan Şelalesi’nin arşivde yer alan o döneme ait fotoğraf ise oldukça dikkat çekici.
İlçe Sakinlerine Uyarı Yapılmıştı!
1931 yılında Kayseri Gazetesi’nde yayınlanan ilanda, Kayseri ve Civarı Elektrik Türk Anonim Şirketi tarafından faaliyete geçen elektrik hattı kullanımına ilişkin ilçe sakinlerine uyarı yapıldığı görülüyor. Elektrik hattı için vatandaşların dikkat etmeleri ve hatta kesinlikle dokunmamaları aksi takdirde ölümle sonuçlanacağı uyarısı yapıldı.
Kayseri Gazetesi’nde yer alan bilgilendirmede dönemin dili ile şu ifadeler yer alıyordu; “Kayseri ve Civarı Elektrik Türk Anonim Şirketinden şirketimiz elektrik tesisatı 22 Kânunusani 1931 Perşembe günü faaliyete geçeceği ve binaenaleyh bundan böyle Bünyan'dan itibaren gerek yüksek (tevettür) hattından ve gerek Şeher şebekesinde gece ve gündüz sureti daimede cereyan bulunacağından herhangi bir kazaya mani olmak üzere bilcümle hatlar ve tesisata hiçbir suretle el sürülmemesi aksi takdirde ölümü intaç edebileceği muhterem halka kemali ehemmiyetle ilan olunur”.
Kaynak: Kemalettin Tekinsoy tarafından kaleme alınan 'Kayseri'nin İmarı ve Mekansal Gelişimi' adından kitaptan alınmıştır.
