Bakmakla yükümlü olunan kişi (aday çırak, çırak ve işletmelerde meslekî eğitim görenler ile içinde bulundukları ailenin aylık geliri asgari ücretin üçte birinden az olanlar, koruma altındaki çocuklar, vatansızlar, yabancı uyruklu öğrenciler ve stajyer avukatlar hariç) genel sağlık sigortalısının, sigortalı sayılmayan veya isteğe bağlı sigortalı olmayan, kendi sigortalılığı nedeniyle gelir veya aylık bağlanmamış olan;
a) Eşini
b) 18 yaşını, lise ve dengi öğrenim veya aday çıraklık ve çıraklık eğitimi ile işletmelerde meslekî eğitim görmesi halinde 20 yaşını, yükseköğrenim görmesi halinde 25 yaşını doldurmamış ve evli olmayan çocukları ile yaşına bakılmaksızın 5510 sayılı Kanuna göre malûl olduğu tespit edilen evli olmayan çocuklarını
c) Geçiminin genel sağlık sigortalısı tarafından sağlandığı SGK’ca belirlenen kriterlere göre tespit edilen ana ve babasını belirtiyor.
Yukarıda açıklanan nedenler ışığında çıkartılan genel sağlık sigortası bir çok kişiyi sosyal devlet ilkesi gereği mağdur etmiştir. Şöyleki;
Öğrenim hayatı sona ermiş 18 yaşından büyük erkek çocukları olan aileler oldu. Ayrıca üniversite öğrenimine başlamamış 20 yaşından büyük erkek çocuğu olan ebeveynler ile üniversite öğrenimi devam etsin veya etmesin 25 yaşından büyük erkek çocuklara sahip aileler bu düzenleme yüzünden ciddi anlamda mağdur oldu. Yapılan düzenleme ile devlet, ‘sosyal devlet’ olma ilkesini göz ardı ederek çocukların sigortalı veya emekli ebeveynleri üzerinden sağlık hizmeti alması engelleniyor. GSS primi ödemesi istenen erkek çocukların işsiz ve parasız olması bir mazeret olarak kabul edilmiyor. Uyanık devlet çocukların parası olduğunu ispatlamak için gelir testine ailesiyle birlikte sokuyor. Tabiri caizse Bu çocuk işsiz olsa da prim ödeyecek, harçlığını kim veriyorsa primi de o ödesin deniliyor.
Bunlarda yetmiyor gibi Üniversitede okuyan kız veya erkek çocukların yarı zamanlı (part-time) olarak bir işte çalışması da engelleniyor. Eğer öğrencilerimiz geçinmek veya ailesinin yükünü hafifletmek için bir işte çalışırsa devlet bu çocuğun anne veya babası üzerinden sağlık hizmeti almasını engelliyor ve prim borcu çıkarıyor. Çocuklar harçlık için çırpınırken buda engelleniyor. Bunun adına da sosyal devlet ilkesi deniliyor.
Bu düzenleme yüzünden milyonlarca gencimiz mağdur durumda Peki, bu kadar genç böylesine bir mağduriyete uğruyor da nasıl ses çıkarmıyor. Bu gençlerimiz bu yasa kapsamında işlem yaptıklarında haberleri oluyor. Bu gençler hastaneye gidip tedavi veya muayene olmak istediklerinde sıkıntıyla karşılaşıyorlar. Bunun dışında bu meseleden etkilenecek herhangi bir halle karşılaşmadıkları için pek çoğu bu acı gerçeği bilmeden yaşıyor. Bilmeyince de zamanında gelir testine girmiyor ve devlet tarafından en yüksek rakamdan GSS primine tabi tutuluyor.
işsiz, parasız ama karnını anne-baba harçlığıyla doyuran gençler “GSS borcu yüzünden” perişan olmuş durumda. İktidar partisi ne SGK’nın bu sanal alacağının üzerine gitmesine izin veriyor ne de TBMM’de bu haksız borçların silinmesi için bir hamle yapıyor. İktidar partisinin bu insanları mağduriyetten bir an önce kurtarması için yasal düzenlemeleri bir an önce uygulamaya girdirmesi gerekmektedir. Sağlık sorunu devletin sosyal devlet ilkesi olarak vatandaşına öncelikli olarak sağlık hizmeti vermesi gereklidir. Bu tür mağduriyet yaşayan ülkemizde aileleriyle beraber yedi milyon vatandaş bulunmaktadır. Seçim günü geldiğinde bu insanlarımızın iktidar partisine güvenleri azalmakta olup arayışa girmektedirler. Genel sağlık sigortası konusuna hükümetin ve muhalif partilerin çözüm bulması önem taşımaktadır.
