Bilişim Hukuku Derneği Kayseri Şube Başkanı avukat Muammer Uçan ile sosyal medyadaki sahte hesaplar ile yapılan dolandırıcılıktan Çiftlik Bank ve Anadolu Farm dolandırıcılığına, facebook’tan akıllı telefonlara kadar birçok konuyu ele alan çok özel röportaj yaptık.
Av. Uçan, vatandaşların sıklıkla karşılaştığı sorunları masaya yatırarak, merak edilenleri cevapladı.
İşte Av. Muammer Uçan ile yaptığımız o çok özel röportaj:
Kendinizi kısaca tanıtır mısınız?
Av. Muammer Uçan, TOBB Ekonomi ve teknoloji üniversitesinden olmadan ortak eğitim kapsamında T.C Anayasa Mahkemesi ve özel bir yazılım şirketinde stajımı tamamladım. 2014 yılında mezun olduktan sonra Kayseri Barosuna kayıtlı olarak serbest avukatlık yapmaktayım. Yine bu yıl itibari ile Bilişim Hukuku Kayseri Şube Başkanlığı görevini icra etmekteyim.
Bilişim Hukuku Derneği Nedir?
Derneğimiz 2010 yılında Ankara Merkezli olarak faaliyetine başlamıştır. Hukukumuzun bir dalı olan bilişim hukuku alanında çalışmalar yapmak, bilişim hukuku alanında faaliyet gösteren hukukçuları bir araya getirmek, bilişim hukuku ve alt dalları hakkında bilimsel faaliyetleri ile kongreler, paneller, toplantılar düzenlemek amacı ile kurulmuştur. Mart ayı itibariyle dernek genel merkezimiz ve genel başkanımız Av. Kürşat Ergün beyin oluru ile Kayseri şubesi de kurulmuştur.
Ülkemizde Bilişim Hukuku dendiğinde ne anlamamız gerekiyor?
Bilişim dediğimizde bilgisayarların, veri iletişim ağlarının ve özellikle internetin kullanılmasının yaygınlaşması ile aslında hayatımızın tamamını anlamak gerekiyor. Bilişim alanındaki gelişmeler siyasetten, medyaya, bilimden sanata, sağlıktan eğitime, ulaşımdan ticarete, bankacılıktan sosyal hayata, ekonomiden borsaya, iç ve dış güvenlikten hayatın birçok alanında kullanılmaya başlanmıştır. Bu sebeple bilgisayarların, akıllı telefonların ve veri iletişim ağ alt yapılı cihazların kullanılarak yapıldığı her türlü hukuki ilişkiyi bilişim hukuk çerçevesinde düşünmek gerekmektedir.
Bilişim Hukuku alanında en sık karşılaşılan uyuşmazlıklar nelerdir?
İlk olarak sosyal medyada karşılaşılan uyuşmazlıklar diyebiliriz. Sosyal medya çok hızlı gelişen ve hayatın her alanında etkin bir fenomene dönüşmüş durumdadır.
Sosyal medyada ne gibi sıkıntılarla karşılaşılıyor? Bu sıkıntılara nasıl çözümlenmektedir?
İlk olarak karşılaştığımız sıkıntı sahte hesap vakalarıdır. Devamında sosyal medya hesapları üzerinden işlenen TCK kapsamındaki suçlar en sık karşılaşılan uyuşmazlıkları oluşturmaktadır.
Sahte hesap vakalarında hızlı müdahale önemlidir. Hesabın gerçek sahiplerinden istediğimiz belgelerle sulh ceza hakimliklerine başvurarak 3 gün içerisinde hesabı kapatma kararı almaktayız. Bu karar ile Erişim Sağlayıcıları Birliği tarafından da hesap kapatılmaktadır.
Sosyal medya üzerinden işlenen suçlarda keza aynı süreç işletilmektedir. Ancak hesap url engellemekten ziyade bu fiillerin ayrı soruşturması 5651 sayılı internet ortamında yapılan yayınların düzenlenmesi ve bu yayınlar yoluyla işlenen suçlarla mücadele edilmesi hakkındaki kanuna göre cumhuriyet savcılıkları tarafından yürütülmektedir. Bu suçların tanıma değinecek olursak da tehdit, hakaret, özel hayatın gizliliğini ihlal veya terör suçları sosyal medya vasıtasıyla işlenebilmektedir. Son günlerde ise kamuoyunda da çokça gündeme gelen Çiftlik Bank, Anadolu Farm v.b yazılımlarla insanların sistem içerisine dahil edilerek en sonunda tepedeki kişinin para kazanacağı dolandırıcılık teknikleri de bilişim hukuku alanına dahil olmuştur.
Bu tarz dolandırıcılıklardan nasıl korunmalıyız?
İlk olarak kişinin kimlik bilgilerine ulaşımın engellenmesi gerekir. Bugün bir çok kişi sosyal medya hesaplarını herkese açık şekilde kullanmaktadır. Bu durum dolandırıcılara kişisel bilgileri ele geçirme şansı tanımaktadır. Örneğin, kişinin doğum tarihi, doğum yeri ve anne kızlık soyadı sosyal medya yolu ile dolandırıcılar tarafından ele geçirilmektedir. Tabi bu bilgilerin yanında özellikle Çiftlik Bank veya Anadolu Farm gibi sistemlerin ağı düşmemek için ne yapılması gerekir? Bu soruya hukuki ve teknik cevap vermeden önce insan doğasından kaynaklanan kolay kazanma zaafına yenilememek gerektiğini hatırlamak gerekmektedir. Bunun dışında bu sistemleri kullanan kişiler kendi sistemleri için ‘’Kitlesel Fonlama ‘’ şirketi tanımını kullanmaktadır. Oysa ki Kitlesel fonlama şirketi, gerçekleştirilmesi planlanan bir proje için gereken maddi desteği, projeye ilgi duyan insanları ortak bir ağ üzerinden bir araya getirerek elde etmek üzerine kurulmuş bir sistemdir. Ancak bu sistemler insanlara projeden çok hayatın olağan akışına aykırı şekilde vaat edilen kardan bahsetmektedir. Bu tarz güvenilir olmayan vaatlerden ve güvenilir olmayan kendisini fonlama platformu gibi tanıtan şirketlerden uzak durmak bu tarz dolandırıcılıklardan korunmak için önemlidir.
Peki mağdurların ne yapması gerekiyor?
Vakit kaybetmeden derhal Cumhuriyet Başsavcılıklarına suç duyurusunda bulunulması gerekmektedir. Devamında ise konusunda uzman bir avukatın hukuki yardımına başvurarak soruşturma ve kovuşturma aşamasını takip etmek gerekmektedir.
Gündemi son günlerde meşgul eden bir olay var. Facebook’ un kullanıcı bilgilerini sattığı yönünde iddialar ortaya atıldı. Bu hususun ne olduğunu açıklar mısınız?
Başta söylediğimiz gibi bilişimin insan hayatının her zerresine nüfuz etmesinden sonra kullanıcıların kişisel bilgileri sosyal medya hesaplarını çok önemli kaynaklar haline getirmiştir. Günümüzde facebook kullanıcı sayısı Dünya üzerinde 2,13 milyara yükselmiş bulunmaktadır. Dünya nüfusu dikkate alındığında bu sayının inanılmaz olduğu açıktır. Dolayısıyla facebook gibi sosyal medya sitelerini bu nedenle büyük bir bilgi bankası gibi düşünmekteyiz. Bu benzeri şekilde ortaya çıkan bilgi bankalarında, kişilerin ailevi hayatı, işi ve iş sırları okuduğu dergi ve gazeteler, üye oldukları dernekler, harcamalarının miktarı, özel zevkleri, mal varlıkları, hastalıkları, işledikleri suçlar gibi bir çok bilgi yer almaktadır. Dolayısıyla kişilerin tüketim alışkanlıklarının ve politik tercihlerinin nasıl bu bilgilerle yönlendirebileceği açıktır. Bu konu ile alakalıda geçtiğimiz günlerde facebook’ un kurucusu Mark Zuckerberg ABD senetosunda ‘’ Cambridge Analytica ‘’ adlı kuruluşa 87 milyon kullanıcının bilgileri yüksek meblağlar karşılığında sattığı iddiası ile ifade vermiş ve bu iddiaların doğru olduğunu itiraf ederek kullanıcılardan özür dilemiştir. Bu itiraf ile anlıyoruz ki kullanıcıların bilmeden paylaştıkları kişisel bilgileri istekleri dışında yine kendilerini manipüle etmek maksadı ile kullanılmaktadır.
Kişisel bilgilerimizi bu platformlarda nasıl korumalıyız?
Öncelikli olarak sosyal medya mecrasını hayatın merkezi olarak görme eğiliminden kurtulmalıyız. Siyasi görüşlerimiz, alışveriş yönelimlerimiz veya zevklerimizi mümkün olduğunca az paylaşarak hedeflenen havuza girmekten kaçınmalıyız. Diğer yöntem ise kişisel verilerimizi ( banka kayıtları, özel mesajlar) sosyal medya uzantılı mesajlaşma sistemleri üzerinden göndermekten kaçınmalıyız.
Sosyal medya dedik ancak akıllı telefonları atladık. Akıllı telefonlar tehlike doğuruyor mu?
Akıllı telefonlar kendi başına tehlike doğurmuyor ancak yüklenen uygulamalar tehlike saçıyor. Uygulamaların bir çoğu yüklendiği esnada kamera, mikrofon, konum, rehbere ulaşma, galerinize ulaşma ve mesajlarınıza ulaşma izni istemektedir. Bu izinlerle telefonumuz artık telefonluktan çıkmakta ve üzerimizde taşıdığımız bir casus haline gelmektedir
Ayrıca uygulama yüklerken adlara değil yazılımcı firmalara dikkat etmek gerekmektedir. Şöyle ki yakın zamanda bir örnek bu durumun nelere sebep olabileceğini göstermiştir. Tüm Türkiye’de yaklaşık 10.000 kişi telefonlarına storelarda namaz vakti olarak gördükleri bir uygulamayı yüklemiş ve IP adreslerini bir yazılımcı ile paylaşmışlar ve akabinde Fetö/Pdy örgütüne ait bylock mesajlaşma programını kullandıkları iddiası ile gözaltına alınmış ve yargılanmıştır. Fakat sonradan anlaşıldı ki bu kişilerin IP adresleri bu uygulama üzerinden kopyalanarak arka planda Bylock programı çalıştırılmış ve gerçek bylock kullanıcıları bu yöntemle perdelenmiştir. Bence bu hususun ne kadar önemli olduğunu anlatmak bakımından örnek çok önemli ve hayatidir.
