Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Ocak Ayı 'Aylık Fiyat Gelişmeleri' raporunu yayınladı. Rapora göre; Ocak ayında tüketici fiyatları yüzde 1,82 oranında arttı ve yıllık tüketici enflasyonu 0,77 puan yükselerek yüzde 9,58 oldu. Bu dönemde H ve I endekslerinin yıllık değişim oranları sırası ile 0,10 ve 0,12 puan artarak yüzde 9,37 ve 9,63’e yükseldi. Alt grupların yıllık tüketici enflasyonuna katkıları incelendiğinde, Ocak ayında alkollü içecekler, tütün, gıda ve enerji gruplarının katkılarının sırasıyla 0,31, 0,22 ve 0,21 puan arttığı gözlendi. Bu dönemde temel mal grubunun katkısı 0,08 puan gerilerken hizmet grubunun katkısı 0,10 puan arttı.
Zincirleme endeks çerçevesinde her yıl başında endekse dahil edilen ürünler ve bu ürünlerin göreli payları güncellendi. 2016 yılında gıda ve alkolsüz içecekler grubunun endeks içindeki payı azalırken hizmet grubunun payı arttı.
Mevsimsellikten arındırılmış verilerle enflasyonun üç aylık ortalamalara göre ana eğilimi incelendiğinde, çekirdek enflasyon göstergelerindeki iyileşmenin devam ettiği gözlendi. Bu dönemde, Türk lirasındaki birikimli değer kaybı etkilerinin hafiflemesine bağlı olarak temel mal grubu eğilimi belirgin olarak gerilerken hizmet grubu ana eğilimi sınırlı miktarda yükseliş kaydetti.
Ocak ayında hizmet fiyatları yüzde 1,34 oranında arttı ve grup yıllık enflasyonu 0,31 puan yükselişle yüzde 9,16 oldu. Bu dönemde yıllık enflasyon, haberleşme hizmetlerinde baz etkisiyle gerilerken diğer alt gruplarda yükseldi. Aylık fiyat gelişmelerine bakıldığında, yüksek oranlı fiyat artışlarının hizmet alt kalemleri geneline yayıldığı gözlendi. Diğer hizmetler grubunda fiyat artışları özellikle emek yoğun hizmetler (bakım-onarım, ev hizmetleri vb.), sigortacılık ve resmi hizmetlere ilişkin kalemler ile şoför kurs ücretlerinde gerçekleşti.
Lokanta-otel grubunda ise 2015 yılının son çeyreğinde yavaşlayan fiyat artışları Ocak ayında tekrar hızlandı. Sonuç olarak, hizmet grubu fiyatlarında süregelen gıda ve döviz kuru kaynaklı maliyet etkilerinin olumsuz yansımaları gözlenmeye devam etti.
Temel mal grubu yıllık enflasyonu Ocak ayında 0,12 puanlık azalışla yüzde 10,10’a geriledi. Bu dönemde, yıllık enflasyon giyim grubunda yükselirken dayanıklı tüketim malları grubunda geriledi. Dayanıklı mal grubunda tüm alt gruplarda yüksek aylık fiyat artışları gözlenirken özellikle mobilyadaki yüzde 4,13 oranındaki artış dikkat çekti. Giyim ve dayanıklı dışı temel mal fiyatlarında döviz kurunun gecikmeli etkileri yavaşlayarak sürdü. Giyim fiyatları ise bu dönemde mevsim ortalamalarının bir miktar altında geriledi.
Enerji fiyatları Ocak ayında yüzde 0,81 oranında artı. Bu gelişmede, elektrik fiyatlarında gözlenen yüzde 5,48 oranındaki yükseliş belirleyici oldu. Uluslararası petrol fiyatlarındaki gerilemeyle akaryakıt fiyatları yüzde 2,74 oranında düştü. Bu gelişmeler sonucunda yıllık enerji enflasyonu yaklaşık 1,7 puan artışla yüzde 4,61’e yükseldi.
Gıda ve alkolsüz içecekler grubunda yıllık enflasyon 0,82 puanlık artışla yüzde 11,69’a yükseldi. Mevsimsel etkilerden arındırılmış işlenmemiş gıda fiyatları Ocak ayında taze meyve ve sebze kaynaklı olarak belirgin bir artış kaydetti. Bu dönemde taze meyve ve sebze grubunda yıllık fiyat artış oranı yüzde 20 seviyesine ulaştı. Kırmızı et fiyatları son iki aydaki sınırlı gerilemenin ardından Ocak ayında tekrar yükseldi. Bakliyat fiyatlarındaki artışlar hızlanarak devam etti. Bu gelişmeler neticesinde işlenmemiş gıda yıllık enflasyonu 1,5 puan artarak yüzde 15,33 oranına yükseldi. 2015 yılı genelinde yavaşlama eğilimi gözlenen işlenmiş gıda fiyatları yıllık enflasyonunda ise son iki ayda ekmek-tahıl grubu öncülüğünde yukarı yönlü bir seyir kaydedildi. Özellikle ekmek fiyatları son iki ayda yüzde 3,77 oranında arttı. Diğer taraftan Ocak ayında katı-sıvı yağ grubunda aylık fiyat artışları yavaşladı. Sonuç olarak, işlenmiş gıda grubu yıllık enflasyonu Ocak ayında sınırlı bir artışla yüzde 8,41 oranına yükseldi.
Bu dönemde, gıda ve yemek hizmetleri grubunun yıllık enflasyonu yüzde 12,17’ye, gıda ve yemek hizmetleri hariç tüketici enflasyonu ise yüzde 8,45’e yükseldi.
Yİ-ÜFE
Yurt içi üretici fiyatları, Ocak ayında yüzde 0,55 oranında arttı, yıllık enflasyon 0,23 puan yükselerek yüzde 5,94 oldu. Bu gelişmede Türk lirasındaki değer kaybı belirleyici olurken başta petrol olmak üzere uluslararası emtia fiyatlarındaki düşüş üretici fiyatlarındaki artışı sınırladı. Yıllık enflasyon imalat sanayisinde yüzde 6,77’ye, petrol ve ana metal hariç imalat sanayisinde ise yüzde 8,68’e yükseldi.
Ana sanayi gruplarına göre incelendiğinde, Ocak ayında dayanıklı tüketim ve sermaye mallarında belirgin olmak üzere (sırasıyla yüzde 3,21 ve 1,65) tüm alt gruplarda fiyat artışları gözlendi. Dayanıklı tüketim malları fiyat artışında, tüketici fiyatları da yükselen mobilya alt grubu etkili oldu. Bu dönemde ara malı imalatı fiyatları aylık bazda yüzde 0,60 oranında arttı. Sermaye malı imalatındaki fiyat artışında ise özel amaçlı makine imalatı ve metal yapı ürünleri ön plana çıktı. Dayanıksız tüketim mallarındaki yüzde 0,77 oranındaki fiyat artışında ise başta et ve süt ürünleri olmak üzere gıda imalatında gözlenen fiyat artışları belirleyici oldu. Sonuç olarak Ocak ayı, döviz kuru gelişmelerinin etkisinin uluslararası petrol fiyatlarındaki düşüşle sınırlandığı bir dönem oldu. (İHA)
