SGK’da 4/b sigortalıları için yoruma dayanan uygulamalardan birisi de, 4447 sayılı yasanın yürürlüğe girdiği 08.09.1999’dan sonra Bağ-Kur sigortalısı olanların, askerlik borçlanması yaptıkları zaman, kısmi emeklilik yönünden tabi olacakları yaş ve hizmet koşullarını 08.09.1999’dan öncesine götürmemeleridir. Bu yazımızda, 08.09.1999’dan sonra Bağ-Kur’lu olanların askerlik borçlanması yaptıklarında, kısmi emeklilik yaşlarının düşmesi gerektiğine yönelik açıklamalarda bulunmaya çalışacağız.

    Bağ-Kur’da iki tür yaşlılık aylığı vardır. Birincisi, tam yaşlılık aylığı, ikincisi; kısmi yaşlılık aylığıdır. Tam yaşlılık aylığı için, 25 tam yıl prim ödeme süresi ve kısmi yaşlılık aylığına göre daha düşük yaş şartı aranmaktadır. Kısmi yaşlılık aylığı içinse, 15 tam yıl prim ödeme süresi ve tam yaşlılık aylığına göre daha yüksek yaş şartı aranmaktadır. Ama en önemlisi, her iki aylık miktarı arasında çok cüzi maaş farkı bulunmakta olup, ikisi miktar bakımından birbirine çok yakındır.

    Yaşlılık aylığından yararlanabilmek için sigortalının; a) Yazılı talepte bulunması, talepte bulunduğu tarihte prim ve her türlü borçlarını ödemiş olması şarttır. Kadın ise 60, erkek ise 62 yaşını dolduran ve en az 15 tam yıl prim ödeyen sigortalılara da kısmi yaşlılık aylığı bağlanır. ” şeklindedir.

    Yasa maddesindeki bu hükümlerden anlaşılacağı üzere, 08.09.1999 tarihinden sonra Bağ-Kur’lular için kısmi emeklilik yaşı yükseltilmiştir. Ancak, bu yükselmenin olumsuz etkisini en aza indirmek için, 1479 sayılı yasanın geçici 10 uncu maddesinin üçüncü fıkrasıyla emeklilikte kademeli geçiş süreci getirilmiştir.

     Bahse konu, geçici 10 uncu maddesinin üçüncü fıkrasındaki emeklilikte kademeli geçiş süreci hükümleri; “Bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce sigortalı olanlardan, 15 tam yıl prim ödeme süresi ile kadın ise 50, erkek ise 55 yaşını doldurma koşulunu, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihi takip eden aybaşından itibaren, a) 2 tam yıldan fazla, 4 tam yıl veya daha az süre içinde yerine getiren, kadınlara 51, erkeklere 56 yaşını, b) 4 tam yıldan fazla, 6 tam yıl veya daha az süre içinde yerine getiren, kadınlara 52, erkeklere 56 yaşını, c) 6 tam yıldan fazla, 8 tam yıl veya daha az süre içinde yerine getiren, kadınlara 53, erkeklere 57 yaşını, d) 8 tam yıldan fazla, 10 tam yıl veya daha az süre içinde yerine getiren, kadınlara 54, erkeklere 57 yaşını, e) 10 tam yıldan fazla süre içinde yerine getiren, kadınlara, 56, erkeklere 58 yaşını, doldurmaları ve talepte bulunmaları halinde, yaşlılık aylığı bağlanır. ” şeklindedir.

     Sosyal Güvenlik Kurumu , 08.09.1999’dan sonra ilk defa Bağ- Kur’lu, SSK’lı veya Emekli Sandığı mensubu olan kişileri, Bağ-Kur’dan kısmi yaşlılık aylığı üzerinden emekli koşullarını hesaplarken, doğrudan 1479 sayılı yasanın 35 inci maddesindeki; “Kadın ise 60, erkek ise 62 yaşını dolduran ve en az 15 tam yıl prim ödeyen sigortalılara da kısmi yaşlılık aylığı bağlanır. ” hükmünü uygulamaktadırlar. Bu konudaki gerekçeleri ise, ilk defa 08.09.1999’dan sonra sosyal güvenceye kavuşmaları ve geçici 10 uncu maddenin üçüncü fıkrasındaki hükümlerin, 08.09.1999’dan önce bir gün dahi olsa hizmet süresi olanları ve fiili çalışması bulunanları ilgilendirdiğidir.

SGK nun  bu uygulaması genel olarak bakıldığında, doğru gibi düşünülebilir. Ancak, Bağ-Kur, SSK veya Emekli Sandığı girişi 08.09.1999’dan sonra olanlardan, askerlik borçlanması yapanların sigortalılık başlangıçlarının borçlanılan süre kadar geriye götürülmesi ve kısmi yaşlılık aylığı koşulları yönünden, emeklilik yaşının iki veya dört yaş düşürülmesi gerektiğini düşünüyoruz.

     Bu itibarla, 08.09.1999’dan sonra ilk defa Bağ-Kur’lu, SSK’lı veya Emekli Sandığı mensubu olup ta, en az 20 ay askerlik borçlanması yapanlardan, Bağ-Kur’daki kısmi yaşlılık aylığı koşulları, “kadın ise 60, erkek ise 62 yaşını doldurmak ve en az 15 tam yıl prim ödemek” şeklinde belirlenen kişiler için SGK’nın yaptığı uygulama hatalı ve yanlıştır. Bu durumda olanların kısmi yaşlılık aylığı koşulları yönünden, “kadın ise 58, erkek ise 60 yaşını doldurmak ve en az 15 tam yıl prim ödemek” şeklinde belirlenmesi gerekmektedir. 

     SGK, günümüzde yaptığı uygulamalarda, 4/b sigortalılarından 08.09.1999’dan sonra ilk defa sigortalı olan erkeklerin, yaptıkları askerlik borçlanmasına göre, tescilini geriye götürmemekte ve kısmi emeklilik yaşlarını 62 olarak belirlemektedir. Ancak, askerlik borçlanması yapan kişilerin sigorta başlangıçları geriye doğru götürüldüğünde, bu geriye götürülüş 08.09.1999’dan öncesine gidiyorsa, askerlik borçlanmasına göre kısmi emeklilik yaşının 62’den 58’e düşmesi gerekir. Bu durumda olanların iş mahkemelerine dava açarak emekli yaşlarını düşürmelerini önemle tavsiye ediyoruz. Çünkü, SGK’nın bu konudaki uygulaması tamamen yoruma dayanıyor.