Hazine ve Maliye Bakanlığı, önümüzdeki dönemde Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi(UTTS) adını verdiği uygulamayı hayata geçirmeyi planlıyor. Araçlarda kullanılması zorunlu olan sistem ile kayıt dışı ekonominin önüne geçilmesi hedeflenirken aynı zamanda vergi gelirlerinin de artırılması sağlanacak.
Bakanlık tarafından gerçekleştirilecek sistemin yazılımsal sürecinde İsrailli firmaların yer aldığı iddiası gündemde geniş yer tuttu. Dikkat çeken iddialar üzerine Bakanlık, bir yazılı açıklama yayınlayarak, söz konusu iddiaları kesin bir dille yalanladı. Akaryakıt satışlarında, usulsüz fiş ve fatura kesilmesi ortaya çıkan milyarlarca lira vergi kaybının önüne geçilmesinin amaçlandığı sistem hakkında detayların da yer aldığı basın açıklamasında dikkat çeken ifadeler bulunuyor.
Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın yayınladığı açıklamada; "Akaryakıt satışlarında usulsüz fiş ve fatura kesilmesi sebebiyle her yıl milyarlarca lira vergi kaybı oluşmakta ve bu kayıplar her geçen yıl daha da artarak devam etmektedir.
Hâlihazırda yeni nesil ödeme kaydedici cihazlara plaka bilgileri elle girilmektedir. Mevcut taşıt tanıma sistemlerinde ruhsat bilgisi teyit edilmeden dağıtılan taşıt etiketleri ile akaryakıt satışları yapılmaktadır. Bu nedenlerle, işletmeye ait olmayan taşıtlara yapılan satışların usulsüz şekilde gider gösterilmesi sonucu vergi kayıpları oluşmaktadır.
Ülkemizde akaryakıt satışları yıllık 995 milyarı bulmaktadır. Akaryakıt satışlarındaki usulsüz belgelendirmeler, UTTS ile elle plaka girişinin engellenmesi sayesinde sona erecek ve vergi kayıplarının önüne geçilecektir.
UTTS Projesinin yürütülmesi için Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü tarafından 2023 yılı Kasım ayında Kamu İhale Kanunu’na uygun şekilde ve rekabete açık bir ihale gerçekleştirilmiş ve bir yıldan kısa bir sürede UTTS nin kurulması ve uygulamaya geçirilmesi sağlanmıştır. UTTS kapsamında akaryakıt istasyonu işleten mükellefler ile ticari taşıt sahipleri, taktırma ve kullanma yükümlülükleri bulunan TTO, TTB ve diğer donanımları 31/1/2025 tarihine kadar utts.gov.tr adresinden gerekli başvuru ve kayıt işlemlerini yapmak şartıyla bahse konu donanımları en geç 30/4/2025 tarihine kadar taktırarak ya da montajını yaptırarak kullanmaya başlamaları gerekmektedir.
Halen 1500’den fazla yetkilendirilmiş TTB montaj firması ve 4000’den fazla bu konuda eğitim almış teknisyen ülke çapında araçlara TTB montajlarına büyük bir hızla devam etmektedir. Bugün itibariyle, sipariş verilen TTB sayısı 1,1 milyon, UTTS’ye kayıtlı akaryakıt istasyon sayısı ise 4.000 seviyesindedir.
UTTS kapsamında TTB’ler Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü tarafından yerli yazılımlarla programlanmaktadır. Temin edilen tüm veriler Türkiye’de bulunan veri merkezlerinde muhafaza edilmektedir. Genel Müdürlüğümüz dışında üç yerli firma, akaryakıt istasyonu donanımlarını üretip satabilmesi için Darphane tarafından yetkilendirilmiş ve bu suretle rekabetçi bir ortamda bu donanımların temini ve kullanılması sağlanmaktadır.
TTB’lerde kullanılan çipler Türkiye Cumhuriyeti pasaport ve kimlik kartı gibi resmî belgelerin üretiminde Darphane tarafından yıllardır güvenli bir şekilde kullanılmaktadır. Ayrıca söz konusu çipler arabaların birçok bileşeninde farklı amaçlar için zaten bulunmaktadır.
UTTS kapsamında Hollanda menşeili, NASDAQ Borsasında işlem görmekte olan NXP firmasının ürettiği çipler boş olarak satın alınmaktadır. Çiplerin tüm yazılım ve güvenlik unsurları ise Darphane’nin bilgi birikimi ve tecrübesi ile yerli ve milli olarak geliştirilmiştir. Gerçeği yansıtmayan ve yanıltıcı nitelikteki iddiaların aksine, UTTS teknolojisi %100 güvenli şekilde ve Türk mühendisleri tarafından geliştirilmektedir. UTTS’de kullanılan çiplerin üretimi, programlanması veya ithalatı konularında İsrail menşeili bir firma kesinlikle görev almamaktadır.
Bu açıklamalara rağmen, bilinçli bir şekilde ortaya atılan mesnetsiz iddiaların devam etmesi halinde hukuki haklarımızı sonuna kadar kullanacağımızı kamuoyuna duyururuz" ifadelerine yer verildi.
