Kanser kelimesi ilk duyulduğu andan itibaren tüyleri diken diken etse de aslında farkındalıkla üstesinden rahat gelinebilecek bir hastalıktır. Toplumda bilgi eksikliği, korku ve ihmal gibi nedenlerle geç teşhis edilen kanser hastalığında tedavi oldukça zorlaşıyor. Tedavinin zorlaştığı ileri evre kanser türleri, kanser hastaları ve ailelerini de sosyal, psikolojik ve ekonomik yönden olumsuz etkiliyor.
Bu çok ciddi sağlık sorununa tüm toplumun dikkatinin çekilmesi ve bilincin arttırılmasına yönelik 1-7 Nisan Ulusal Kanser Haftası olarak belirlenmiştir. Türkiye’de her yıl düzenlenen çeşitli etkinliklerle bu haftanın önemine dikkat çekilme amaçlanıyor.
75 yaşa kadar 5 kişiden birinde kanser gelişme riski var
Dünyada ve ülkemizde nüfusun yaşlanması ile birlikte 2040 yılında 29.9 milyon yeni kanser vakasının ortaya çıkacağı ve 15.3 milyon kişinin ise bu hastalık nedeniyle hayatını kaybedeceği Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından öngörülüyor. Dünya kanser istatistiklerine göre; 75 yaşa kadar her 5 kişiden 1’inde kanser gelişme riski, her 10 kişiden 1’inde ise kanser nedeniyle hayatını kaybetme riski mevcut.
Kanserden ölümlerin %70'i düşük-orta gelirli ülkelerde meydana geliyor. Önleme, erken teşhis ve tedavi için kaynaklara uygun stratejilerin uygulanmasıyla her yıl milyonlarca hayat kurtarılabilir.
Tarama programlarının önemi kanseri erken evre yakalayabilmek ve erken fark edilmesini sağlamak amacıyla Türkiye’de oldukça yaygın kullanılıyor. Erken evrede yakalanan kanser türleri erken tedavi edilme şansıyla birlikte büyük başarı sağlar.
Erken teşhis hayat kurtarıyor
Son yıllarda yapılan çalışmalar, kanser hastalığında en önemli kontrolün erken teşhis olduğunu açıkça ortaya koyuyor. Bu kapsamda; kanserojen maddelerin tespiti, risk faktörlerinden kaçınma, önleme, korunma, tarama erken tanı en önemli kanser kontrol stratejileri arasında yer alır.
Kanser hastalığı hakkında ne kadar çok şey öğrenip toplumda bilinçlenme ve farkındalık o kadar fazla hayat kurtarılır. Her kanser türü kendine ve bireye özgüdür, herkesin kendine özel tedavi yöntemi bulunuyor. Uzmanlar tedavi planlamasında bireylerin onkoloji uzmanlarını dikkatle dinleyip yapılması gerekenlere oldukça fazla dikkat edilmesi gerektiğine vurgu yapıyor.
Toplum Sağlığı Merkezleri (TSM) bünyesinde faaliyet gösteren Kanser Erken Teşhis, Tarama ve Eğitim Merkezleri (KETEM), Sağlıklı Hayat Merkezleri (SHM) ve Aile Sağlığı Merkezleri (ASM)’nde;
40-69 yaş arası kadınlara 2 yılda bir meme kanseri taraması
30-65 yaş arası kadınlara 5 yılda bir rahim ağzı kanseri taraması
50-70 yaş arası kadın ve erkeklere 2 yılda bir kolorektal kanser taramaları
ücretsiz olarak yapılıyor.
Tarama sonrası sonucu pozitif ya da şüpheli çıkan kişiler, tarama sonrası teşhis merkezlerine yönlendirilmekte ve ileri tetkikleri yaptırıyor. Teşhis ve tedavi hizmetleri ikinci ve üçüncü basamak sağlık kuruluşları tarafından yürütülüyor.
