Medya kavramı insanla bilgi arasında köprü kuran her şey. Medya araçları günümüz insanın eksikliğine asla tahammül edemediği, onsuz elinin kolunun bağlı olduğunu düşündüğü, varlığından dolayı da kendini rahat hissettiği ve isteklerini onun aracılığıyla kolay bir şekilde gerçekleştirdiğine inandığı güçtür. Örneğin; gazete, televizyon, kitap dergi, radyo birer medya aracıdır. Medya izleyicilere sürekli kendi oluşturduğu pencereden mesaj vermektedir. Bilgi verirken aynı zamanda eğlendirmektedir. Hal böyle olunca medya mesajlarındaki içerik ve biçim iç içe geçmiştir. Mesajın izleyici üzerindeki etkililik düzeyini güçlendiren ışık, dekor, müzik ve güçlü bir içerik; yoğun hislerin kullanımıyla duyguları harekete geçirmektedir. Medyanın amacı izleyici üzerinde etkili olabilmektir. Etkisiz mesajlar yayınlayan medya kuruluşu, izleyici ve para kaybeder. Dolayısıyla medyanın birinci hedefinin medya mesajlarının tüketimini artırmaktır. Rating, tiraj, ve hit rakamlarını yükseltmek olduğu bu kaygıyla medya mesajı ürettiğinin, çıkar ilişkilerinin farkında olmak gerekmektedir. Medya mesajları amaç ve fonksiyon itibarıyla pozitif veya negatiftirler. Tüm bu yarar – zarar ilişkisinde bilinçli ve sorgulayıcı olmalıyız.
Medyayı okumak demek medyadaki her türlü içeriğe eleştirel gözle bakıp analiz etmek, medyayı yazmak ise alternatif medya içeriği üretmek demektir.
Günümüzde medya okuryazarlığı önemli bir konu haline gelmiştir.
Medya okuryazarlığının önemi şüphesiz ki daha fazla kontrol sağlamasından kaynaklanmaktadır. Çocuklar başta olmak üzere toplumun diğer kesimleri medya okuryazarlığı konusunda ne kadar bilgiye sahip olurlarsa gerçek dünya ile medya tarafından inşa edilen dünya arasındaki sınırı o denli kolay fark edebilir ve medyadan bilgi alırlarken zararlı etkilerinden kendilerini koruyabilir.
Ülkemizde ve dünyanın birçok ülkesinde okullarda medya okuryazarlığı dersine seneler öncesinden başlanıldı. Medya okuryazarlığının amacı ise medyayı doğru okuyan, yaşadığı çevreye duyarlı, ülkesinin sorunlarını bilen, medya mesajlarını akıl süzgecinden geçirebilen bilinçli bir kitle oluşturabilmek amacıyla Medya Okuryazarlığı Projesi hayata geçirilmiştir. Medya Okuryazarlığı Projesinin amacı, çocukların, medya kurumunun yapısını, işleyişini öğrenmelerini, kurguyu gerçekten ayırarak kurgulanmış içeriği bilinçli bir şekilde değerlendirebilmelerini ve medyayı eleştirel olarak izlemelerini kısaca medya ile ilgili doğru soruları sorup doğru yanıtları bulabilmelerini konusunda onlara gerekli donanımı kazandırmaktır.
Bu amaçla dünyanın tüm gelişmiş ülkelerinde medya eğitimi ya da medya okuryazarlığı dersleri, çeşitli seviyelerde okullarda ders olarak okutulmaktadır. Bu dersler, ya doğrudan müfredata konmakta (İngiltere, Fransa, ABD vb.) ya da müfredatta ilgili dersler içinde (sanat, dil bilgisi, edebiyat, vatandaşlık vb.) okutulmaktadır (Kanada). Ne şekilde okutulursa okutulsun, dersin ağırlıklı olarak uygulamaya dönük olarak işlendiği, öğrencilerin eleştirel, katılımcı ve yaratıcı yönlerini geliştirici bir şekilde planlandığı görülmektedir.
Tüm bunları çocuklarımızı savunmasız olarak ringe çıkarıp alacağı tek bir yumrukla yere serilmesi yerine küçüklükten itibaren çevresindeki mikroplara karşı savunma mekanizmasını aşılama yöntemi ile güçlendirmeye benzetebiliriz.
Bu yazımın sonunda medyayı okuma ve yazmaya ne dersiniz? Karar sizin…
