Ticari uyuşmazlıklarda dava şartı haline getirilen arabuluculuk uygulaması 1 Ocak 2019'da hayata geçecek. Çözüm Arabuluculuk Merkezi avukatlarından Arb. Özlem Özışık, konu ile ilgili gazetemize yaptığı açıklamada, “Avrupa ülkelerinin çoğunda uygulanmakta olan alternatif uyuşmazlık çözüm yöntemi olan Arabuluculuk Türkiye’de 2013 yılında yürürlüğe girmiştir. Yürürlük tarihinden bu zaman kadar bir çok olumlu gelişme karşısında 01/01/2018 tarihinden itibaren işçi ve işveren uyuşmazlıklarına ilişkin olarak dava şartı olarak kabul edilmiştir. Arabuluculuğun 7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu’nun 3. maddesinde belirlenen uyuşmazlıklara ilişkin dava şartı olarak kabul edilmesi ile birlikte mahkemeye gidilmeksizin taraflar aralarındaki uyuşmazlıklarını çözüme kavuşturmuştur. Arabuluculuk ile uyuşmazlıklar; zaman bakımından ve ekonomik açıdan tarafların menfaatlerine uygun şekilde çözüme kavuşmaktadır. Nitekim istatistiklere bakıldığında da dava şartının gelmesi ile iş mahkemelerine açılan dava sayısının ciddi oranda azaltmış olduğu da görülmektedir. Bu durum yargının yükünü hafiflettiği gibi toplumsal barışa önemli katkıları olmuştur. Arabulucunun imzasını taşıyan Arabuluculuk anlaşma belgesi ilam niteliğindedir. , Arabuluculuk Kanunu gereği arabuluculuk faaliyeti sonunda anlaşmaya varılması halinde üzerinde anlaşılan hususlar hakkında taraflarca dava açılamayacağından böylece geçmişteki iş ilişkisinin sonlanması ile tarafların hak ve menfaatleri güvence altına alınmaktadır” diye konuştu.
Av. Özışık, ticari uyuşmazlıkların için de arabuluculuk dava şartı haline getirildiğinin altını çizerek, şunları söyledi: “Alternatif uyuşmazlık çözüm yöntemi olan Arabuluculuğun bu denli başarısı ile 03 Ağustos 2018 tarihinde Cumhurbaşkanlığı 100 Günlük İcraat Programı içinde Arabuluculuk uygulamaları etkinleştirileceğinden ve yine 2018 yılı Aralık ayı içinde de ikinci Cumhurbaşkanlığı 100 Günlük İcraat Programı içinde uyuşmazlıkların daha etkin ve kısa sürede sonuçlandırılması amacıyla ticari davalarda zorunlu arabuluculuk uygulamasına başlanması ve bazı tüketici davalarında zorunlu arabuluculuk müessesinin getirilmesinden bahsedilerek TBMM’de 06.12.2018 tarihinde kabul edilen 01.01.2019 tarihinde itibaren yürürlüğe girecek olan Abonelik Sözleşmesinden Kaynaklanan Para Alacaklarına İlişkin Takibin Başlatılması Usulü Hakkında Kanun ile ticari uyuşmazlıklar için de arabuluculuk dava şartı haline getirilmiştir.
06.12.2018 tarihinde TBMM Genel Kurulu'nda kabul edilen 19/12/2018 tarihi itibariyle de Resmi Gazete'de yayınlanan Abonelik Sözleşmesinden Kaynaklanan Para Alacaklarına İlişkin Takibin Başlatılması Usulü Hakkında Kanun'un 20. maddesi ile 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’na eklenen 5/A maddesi şu şekildedir: “3. Dava şartı olarak arabuluculuk
MADDE 5/A- (1) Kanunun 4 üncü maddesinde ve diğer kanunlarda belirtilen ticari davalardan, konusu bir miktar paranın ödenmesi olan alacak ve tazminat talepleri hakkında dava açılmadan önce arabulucuya başvurulmuş olması dava şartıdır.
(2) Arabulucu, yapılan başvuruyu görevlendirildiği tarihten itibaren altı hafta içinde sonuçlandırır. Bu süre zorunlu hâllerde arabulucu tarafından en fazla iki hafta uzatılabilir." Denilmektedir.
Görüldüğü üzere, 6102 sayılı TTK’ya eklenen 5/A maddesinde, hangi uyuşmazlıklarda dava şartı getirildiği belirtilmemiş, atıf yapılmak suretiyle, Kanun’un 4. maddesinde ve diğer kanunlarda belirtilen konusu bir miktar paranın ödenmesi olan alacak ve tazminat talepleri olan ticari davalarda, arabuluculuk dava şartı olarak belirlenmiştir.
Uyuşmazlığın konusu bir miktar paranın ödenmesi olan alacak ve tazminat talebine ilişkin ise Uyuşmazlığın konusu 6102 sayılı TTK’nın 4. maddesinde sayılan ticari davaların konusuna girmekte ise dava şartı mevcut olup dava açmadan önce arabulucuya başvuru zorunludur.
Taraflar arabuluculuk faaliyeti sonunda bir anlaşmaya varırlarsa, bu anlaşma belgesine, mahkeme ilamı niteliği kazandırılabilir. Arabuluculuk kişiler arasındaki ilişkileri korumayı hedeflediğinden temelinde dostane bir çözüm yolu olan arabuluculuk ilişkilerin kötüye gitmesini engellediği gibi bozulan ilişkilerin düzelmesini sağlar.
Arabuluculuk sayesinde tüm hukuki ve ticari anlaşmazlıklar tarafların iradesi doğrultusunda daha kısa sürede ve çok daha az masraf ile sonuca ulaşabilir.
Arabuluculuk faaliyeti sonunda anlaşmaya varılması halinde, üzerinde anlaşılan hususlar hakkında taraflarca daha sonra dava açılamaz.
Arabuluculuk süreci gizli olduğundan emsal oluşturmaz, şirket içinde sır olması gereken tüm hesaplar, şirketin kar-zarar durumu, şirketin bağlantıları gibi hususlar da korunmakta ve ticari sırların açığa çıkmamasını sağlar.
Arabuluculuk kurumu, 01/01/2018 tarihinde iş uyuşmazlıklarında dava şartı olarak uygulanmaya başladığından bu zaman kadar toplumsal barışa, yargıya ve ekonomiye doğrudan katkı sağlamış olması ile 01.01.2019 tarihinden itibaren ticari uyuşmazlıklar bakımından da dava şartı olarak uygulanmaya başlanması ile de bu katkının, başarının daha da artacağı muhtemeldir.”
