1. İlk Kural: Kendi Güvenliğinizi Sağlayın!
Elektrik çarpmasına maruz kalan birine müdahale etmeden önce kendi güvenliğinizi düşünmelisiniz. Eğer güvenli bir mesafede değilseniz ya da elektrik kaynağı kesilmemişse, yardıma çalışırken siz de elektrik çarpmasına maruz kalabilirsiniz. Bu nedenle ilk olarak elektrik kaynağını kesmeye çalışın veya varsa sigortayı kapatın.
2. Elektrik Kaynağını Kapatmak Mümkün Değilse Ne Yapmalı?
Elektrik kaynağını kapatmak imkânsızsa, elektrik çarpmasına maruz kalan kişiye çıplak elle dokunmayın. Bunun yerine, kuru bir tahta parçası, plastik veya kauçuk gibi iletken olmayan malzemelerle müdahale ederek kişinin elektrik kaynağından ayrılmasını sağlayın. Bu noktada, yalıtkan malzemeler sizin korumanızdır.
3. Kurbanı Güvenli Bir Mesafeye Çekin
Elektrik kaynağından ayrılan kişiyi güvenli bir alana taşıyın. Ancak, omurga veya kafa yaralanması ihtimaline karşı dikkatli olun. Mümkünse, kişiyi hareket ettirmeden yardım çağırın. Taşımanız gerekiyorsa dikkatli ve yavaş hareket ederek durumu ağırlaştırmamaya özen gösterin.
4. Nefes Alıyor mu? Nabzı Var mı?
Kişi güvenli bir alana alındıktan sonra, nabzını ve nefesini kontrol edin. Eğer nefes almıyorsa veya nabzı atıyorsa, kalp masajı veya suni solunum gibi temel yaşam desteği uygulamalarına başlayabilirsiniz. Ancak bu müdahaleler konusunda eğitimli değilseniz, 112 acil yardım ekibine ulaşarak uzman yönlendirmesi alın.
5. Kalp Masajı Nasıl Yapılmalı?
Eğer kişide nabız yoksa ve solunumu durmuşsa, kalp masajına başlayın. Yetişkin bir kişiye dakikada 100-120 bası hızında yapılacak kalp masajı hayat kurtarıcı olabilir. Göğüs kemiğinin alt ve orta bölgesine iki elinizin tabanı ile güçlü ancak kontrollü basılar uygulayın.
6. Suni Solunum Gerekiyorsa Nasıl Yapılır?
Eğer kişiye suni solunum yapmanız gerekiyorsa, başını hafifçe geriye eğin ve burun deliklerini kapatarak ağızdan ağıza nefes verin. Her iki nefes arasında kalp masajına devam edin. Her 30 kalp basısından sonra 2 defa suni solunum uygulayarak döngüyü sürdürün. Bu süreci acil sağlık ekibi gelene kadar veya kişi nefes almaya başlayana kadar devam ettirin.
7. Yanık Var mı? Yanıklar Nasıl Müdahale Edilmeli?
Elektrik çarpması sonrasında kişide yanıklar oluşabilir. Yanıkların durumu hayati önem taşır. Yanıklara mümkünse temiz, ıslak bir bezle soğuk kompres yapın, ancak yanık bölgesine direkt buz koymaktan kaçının. Yanık ciddi görünüyorsa, acil yardım ekipleri gelene kadar bekleyin.
8. Başka Yaralanmalar Olabilir mi?
Elektrik çarpmasının etkisiyle kişi düşebilir, bir yere çarpabilir veya kemik kırıkları oluşabilir. Özellikle düşme sonucunda oluşabilecek kırıklara karşı ek bir müdahalede bulunmadan acil tıbbi yardım beklemek önemlidir. Kırıklara veya yaralanmalara uygunsuz müdahale, durumu daha da kötüleştirebilir.
9. Şok Durumuna Dikkat Edin!
Elektrik çarpmasına maruz kalan kişilerde şok belirtileri ortaya çıkabilir. Cilt renginin solması, soğuk terleme ve hızlı nabız şokun göstergelerindendir. Bu durumda, kişiyi yere yatırarak bacaklarını hafifçe yukarı kaldırın ve üzerini örtün. Şok durumunun ağırlaşmaması için sakin kalmasını sağlayın.
10. Acil Yardım Çağırmayı Unutmayın
Elektrik çarpması ciddi bir durumdur ve her zaman acil tıbbi müdahale gerektirir. 112’yi arayarak acil yardım talep edin ve elektrik çarpmasının gerçekleştiği ortamı mümkün olduğunca net bir şekilde tarif edin. Acil ekiplerin hızlı ve doğru bir müdahalede bulunması için bu bilgi önemlidir.
11. Küçük Bir Elektrik Çarpması Bile Ciddi Sonuçlara Yol Açabilir
Her ne kadar küçük bir elektrik çarpması basit görünse de kalp ritminde düzensizlik yaratabilir veya sinir sistemini etkileyebilir. Bu nedenle, küçük çaplı elektrik çarpmalarında bile doktora görünmekte fayda vardır.
12. Elektrotermal Yanıklar
Elektrik akımı, vücutta yanıklara sebep olabilir. Bu tür yanıklar genellikle içten dışa doğru ilerler ve cildin altında doku hasarı meydana gelir. Bu yanıkların tedavisi uzman hekim tarafından yapılmalı; bu nedenle ilk yardım sonrası acil tıbbi destek şarttır.
13. Hafıza Kaybı veya Bilinç Kaybı Durumunda Ne Yapılmalı?
Elektrik çarpması bazen bilinç kaybına veya hafıza sorunlarına yol açabilir. Bu durumda, kişinin etrafındaki tehlikelerden uzaklaştırılması ve yere yatırılması gerekir. Bilincini kaybeden birine sarsıntı yapmaktan kaçının ve hemen tıbbi destek alın.
14. Çocuklarda Elektrik Çarpması Durumunda Ekstra Dikkat!
Çocuklar elektrik çarpmasına karşı daha hassastır. Özellikle evdeki prizlere karşı korunmasız olan çocuklarda elektrik çarpması tehlikesi büyük risk taşır. Bu nedenle evde güvenlik önlemleri almak ve prizleri çocuklardan uzak tutmak hayati önem taşır. Çocuklar söz konusu olduğunda acil yardım müdahalesi daha hassas şekilde yapılmalıdır.
15. Elektrik Çarpması Sonrası Uzun Vadeli Takip Gerekebilir
Elektrik çarpması sonrasında kalp ritminde değişiklikler, nörolojik etkiler veya psikolojik sorunlar yaşanabilir. Bu tür belirtiler hemen ortaya çıkmasa bile uzun vadede sorun yaratabilir. Elektrik çarpması geçiren kişilerin belirli bir süre doktor gözetiminde olması, ileride oluşabilecek komplikasyonları engellemeye yardımcı olabilir.
Elektrik çarpması anında yapılan doğru müdahaleler hayati önem taşır. Kendinizi koruyarak güvenli bir ilk yardım sağlamak ve acil sağlık ekiplerinden yardım almak, müdahalenin en kritik aşamalarıdır. Bu nedenle herkesin bu adımları bilmesi ve gerektiğinde doğru şekilde uygulaması büyük önem taşır.
